W ostatnich latach w przestrzeni publicznej, a także na forach branżowych - wśród specjalistów, jak i sympatyków nowinek technologicznych – pojawiło się i na trwałe zadomowiło pojęcie cyfrowego bliźniaka (ang. digital twin). Dopóki było ono związane z planami dotyczącymi rozwoju inżynierii, budownictwa, przemysłu czy medycyny, gdzie takie obiekty mogą odgrywać kluczową rolę, nie budziło większych kontrowersji. Początki tego pojęcia, choć nie nazywanego wprost, sięgają lat 60. XX wieku i misji Apollo realizowanych przez NASA.
Jednak gdy termin ten zaczął być szeroko promowany w reklamach, a nawet w środkach masowego przekazu – zarówno jako efekt końcowy wykonanej usługi, jak i rezultat pracy wykonanej przy użyciu zakupionego sprzętu – pojawiły się wątpliwości. Co więcej, cyfrowe bliźniaki zaczęto przedstawiać nie tylko jako rozwiązania dla geodezji, budownictwa, architektury, nieruchomości i przemysłu. To z kolei sprawiło, że niektórzy specjaliści zaczęli się zastanawiać, czy rzeczywiście mowa o tym samym koncepcie.
Nie wnikając w zasadność tej nadreprezentacji, a może nawet mody na cyfrowe bliźniaki, warto czerpać wiedzę z publikacji naukowych oraz licznych opracowań dostępnych na krajowych i zagranicznych portalach internetowych.
Cyfrowy bliźniak a model BIM - różnice
Aby omówić różnice między cyfrowym bliźniakiem a szeroko stosowanym i powszechnie znanym modelem BIM, można wskazać kilka kluczowych aspektów. Można przypuszczać, że istnieje znacznie krótsza droga do przekształcenia modelu BIM w cyfrowego bliźniaka (przy odpowiednich założeniach i uzupełnieniu danych o dodatkowe parametry), niż np. w przypadku obiektu przedstawionego w postaci wirtualnego spaceru.
Zakres
Model BIM jest silnie związany z procesem projektowania, budowy i zarządzania informacjami o budynku. Natomiast cyfrowy bliźniak to pojęcie szersze – obejmuje także dane z czujników, systemów zarządzania budynkiem oraz innych źródeł, które wspomagają monitoring stanu budynku, jego infrastruktury, wyposażenia i urządzeń. Pozwala także na analizę zużycia energii i optymalizację procesów w czasie rzeczywistym.
Czas
Model BIM ma charakter bardziej statyczny – odzwierciedla stan obiektu w momencie jego powstania lub po kolejnych aktualizacjach, np. na podstawie skaningu laserowego 3D. Z kolei cyfrowy bliźniak działa dynamicznie – jest stale aktualizowany, umożliwiając monitoring stanu, analizę procesów i śledzenie zmian zachodzących w obiekcie.
Funkcjonalność
Model BIM służy głównie do projektowania, zarządzania informacjami o budynku oraz koordynacji procesów, które w istniejących obiektach często realizowane są jednocześnie i na różnych poziomach – zwłaszcza w budynkach przemysłowych. Natomiast cyfrowy bliźniak umożliwia zaawansowane analizy, szczegółowy monitoring wzajemnych oddziaływań między elementami systemu, przewidywanie awarii, optymalizację zużycia energii oraz tworzenie modeli matematycznych wspierających logistykę i łańcuchy dostaw.
Zakres danych
W przypadku cyfrowego bliźniaka zakres danych jest znacznie szerszy. Model BIM bazuje głównie na danych geometrycznych, opisowych oraz bazach powiązanych informacji. Natomiast cyfrowy bliźniak integruje dane z czujników, systemów zarządzania obiektem, systemów HVAC i technologii IoT, umożliwiając dwukierunkową komunikację – np. poprzez System Zarządzania Budynkiem (ang. BMS – Building Management System).
Podsumowanie
Model BIM stanowi podstawę do stworzenia cyfrowego bliźniaka. Wzbogacenie go o dane z różnych źródeł pozwala wdrożyć systemy o bardziej zaawansowanych funkcjonalnościach, łączące optymalizację procesów projektowych, zarządzania oraz monitoringu w czasie rzeczywistym.